Coraz więcej par w Polsce decyduje się na życie w niesformalizowanym związku. Jednak bardzo często okazuje się, że w trakcie trwania związku para gromadzi dość spory majątek, który w sytuacji rozstania należy podzielić pomiędzy partnerami.
Prawo polskie nie reguluje stosunków majątkowych w związkach nieformalnych. Wiąże się to niekiedy z dużą swobodą między partnerami, jednak w momencie rozstania może pojawić się ryzyko niesprawiedliwego podziału wspólnie zgromadzonego majątku. W takiej sytuacji należy skorzystać z ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego. Podział majątku w konkubinacie i związku partnerskim podlega przepisom prawa cywilnego m. in. dotyczącym współwłasności w częściach ułamkowych, zniesienia współwłasności, czy też bezpodstawnego wzbogacenia.
Sprawa jest dość prosta, jeśli partnerzy chcą rozwiązać problem polubownie. W przypadku drobnych rzeczy, jak sprzęty RTV, meble lub inne elementy wspólnego majątku należy dokonać podziału konkretnych rzeczy między stronami. Innym rozwiązaniem może być również sprzedaż tych rzeczy i podział pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży.
Jeśli partnerzy są współwłaścicielami takich rzeczy, jak mieszkanie, czy też działka lub inne nieruchomości, to konieczna będzie wizyta u notariusza. W takiej sytuacji należałoby podpisać umowę o zniesieniu współwłasności. Właścicielem zgromadzonych nieruchomości może stać się jeden z partnerów z obowiązkiem spłaty drugiego. Tak, jak w przypadku drobnych składników majątku wspólnego, tak i tu, dobrym rozwiązaniem może okazać się również sprzedaż nieruchomości i podział kwoty uzyskanej ze sprzedaży.
Sprawa lekko się komplikuje wtedy, kiedy brak jest porozumienia między byłymi partnerami. Wtedy jedynym wyjściem będzie rozwiązanie sprawy przez sąd. Należy wyróżnić tu dwie opcje, na podstawie których można dochodzić sprawiedliwego podziału majątku w sądzie.
Pierwszą opcją będzie posłużenie się przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu. Będzie to możliwe wtedy, gdy to jedna ze stron dokonywała wszelkich nakładów na dobra wchodzące do składników wspólnego majątku, np. kupowała sprzęty RTV i AGD za własne pieniądze. W takiej sytuacji można żądać zwrotu rzeczy lub równowartości pieniężnej od drugiej strony. Należy jednak pamiętać, że fakt dokonywania wszelkich zakupów do wspólnego majątku będzie trzeba w sądzie udowodnić.
Druga opcja jest zbieżna z tą, z którą mamy do czynienia w sytuacji polubownego rozwiązania sporu – zniesienie współwłasności. Różnica jest tylko taka, że między partnerami nie ma zgody i oczekują na rozstrzygnięcie sporu przez sąd. Wtedy to sąd na podstawie zgromadzonych dokumentów, zeznań świadków itp., dokonuje analizy i decyduje o sposobie podziału wspólnie zgromadzonego majątku przez strony. Te rozwiązanie będzie możliwe wtedy, kiedy to obie strony ,,składały się” na poszczególne składniki wspólnego majątku.
Jak zabezpieczyć się na wypadek podziału majątku po rozstaniu w związku partnerskim?
Po pierwsze, wszelkie umowy powinny być zawierane przez partnerów na piśmie. W tych umowach należy dokładnie określać, czy to jeden z partnerów jest osobą nabywającą, czy jednak oboje są stronami umowy.
Po drugie, pomocne może okazać się gromadzenie wszelkich dokumentów potwierdzających wspólny lub osobny zakup poszczególnych rzeczy, np. faktury.
Po trzecie, w przypadku nabywania wartościowych rzeczy, należy podpisywać umowy, w których partnerzy będą określani jako współwłaściciele.
